سنگ یاقوت کبود (سفایر آبی Blue Sapphire) دومین کانی سخت بعد از الماس می باشد. علاوه بر خواص یاقوت کبود به دلیل سختی بالای خود قابلیت استفاده در مصارف صنعتی نیز دارد ولی آنچه این جواهر را منحصر به فرد کرده است زیبایی خیره کننده آن است. رنگ نفیس آن از تیتانیوم و آهن می آید. آهن به تنهایی رنگ زرد تولید می کند. غالبا نمونه هایی که بیش از حد روشن و کمرنگ باشند ارزانتر هستند.
یاقوت کبود سنگی است که به رمز و راز و پیشگویی و نبوت متصل است، همچنین در زمان قدیم به عنوان سنگ خوش شانسی آور نیز در نظر گرفته می شد. کیمیاگران آن را وابسته به عنصر هوا، و اهل تصوف در هند، آن را وابسته به سیاه زحل می دانستند و اعتقاد داشتند که این سنگ متعلق به قلمرو الهی و آسمانی می باشد.
سفایر کبود سنگی از گروه کروندوم با سختی بالا یعنی 9 در مقیاس موس دومین ماده سخت در جهان می باشد. سنگهای مادر اصلی سفایر بازالت، مرمر و یا انواع پگماتیک ها هستند. امروزه جهت بهبود کیفیت رنگ و شفافیت در سنگ یاقوت کبود و روبی با کمک حرارت دهی ارزش آنها را بالا می برند بطوری که بهبود 5% در ظاهر سنگ قیمت آن را 25% افزایش می دهد.
خصوصیات ذاتی این سنگ مثل ضریب شکست دوگانه و وزن مخصوص با حرارت دهی تغییر نمی کنند اما خصوصیت دو رنگی، طیف جذبی نوری و فلورسانس کاملا تغییر می کنند. تغییراتی که در ناخالصی ها بوجود می آید مثل ذوب شدن یا گسترش کانی های میهمان به دلیل نقطه ذوب پایین آنها و یا حتی شکسته شدن این گونه ناخالصی ها می تواند به شناخت این روش بهبود کیفیت کمک کند، اغلب یاقوت های کبود و سرخ امروزه بدین گونه بهبود کیفیت می یابند.
از نظر ستاره شناسی سافیر آبی با سیاره زحل ارتباط دارد و عناصر طبیعی آن باد و زمین است. از گذشته در فرهنگهای مختلف عهد باستان تا به امروز از خواص یاقوت کبود به عنوان سنگ ماه تولد شهریور استفاده می کردند. البته ماه های نجومی دیگری مثل اردیبهشت، مهر و آذر نیز می توانند استفاده نمایند.
یاقوت آبی به واسطه رنگ آبی خود با چاکرای ششم (چشم سوم) و چاکرای پنجم (گلو) مرتبط است. با قرار دادن سنگ یاقوت کبود روی پیشانی یا همان چاکاری سوم جهت گسترش آگاهی روان بینی و از بین بردن مشکلات بی خوابی که باعث ناراحتی های عصبی نیز می گردد بسیار مفید است.
سفایر آبی، سفید و یا ارغوانی برای فعال سازی چاکرای هفتم (تاج) جهت شهود درونی و پاک کردن کانال انرژی کوندالینی و جریان آن در سراسر چاکرا ها، بسیار کاربرد دارد. بدین منظور می توانید با قرار دادن سنگ یاقوت کبود در ظرفی آب به مدت ده دقیقه و سپس گذاشتن آن روی چاکرای پنجم یعنی گلو، انرژی های مثبت سرد آبی را به خود جذب کنید. در گذشته به همین منظور برای رفع مشکلات گلو استفاده می شد. به طور کلی سنگهای آبی رنگ به دلیل پرتو سرد آبی خود باعث رفع عطش و آرامش روانی می شوند. هرچه رنگ سافیر به آبی پر رنگتر رود اثر و قدرت آن بیشتر خواهد شد.
از خواص یاقوت کبود می توان به فعال سازی توانایی های ذهنی و روانی، افزایش هوش و ذکاوت و ادراک ما اشاره کرد. این گوهر افکار و ادارک ما را جهت بینش درونی شکل دهی و سازماندهی کرده و دالان ها را برای ارتباط والاترین خرد فرد از اطلاعات سطوح بالاتر می گشاید. این گوهر از نظر جسمانی می تواند در درمان سردردها، سرگیجه، درد گوش و مشکلات بینایی مفید باشد.
در دست داشتن سافیر فقر را دور می نماید و از بین می برد. در منابع کهن ایرانی نیز گفته شده: سنگ یاقوت کبود به تشنگی در دهان داشتن بهتر بود چه او را خاصیت است در سرد کردن جگر.
عرایس الجواهر , اصول کافی 6/71
همچنین در مخزن الادویه نیز گفته شده است که طبع سنگ یاقوت کبود در حرارت و برودت معتدل می باشد و در چشم زخم، رفع خون ریزی، تسکین عطش مفید است. در دهان نگاه داشتن آن باعث رفع بدبویی دهان و تصفیه خون می شود.