سنگ فیروزه در طول تاریخ همواره مورد توجه انسان ها قرار گرفته است. شاید مهم ترین دلیل اهمیت بشر در طول تاریخ به خواص سنگ فیروزه نیز مربوط باشد. از انواع سنگ فیروزه می توان به نوع شجر و فیروزه عجمی اشاره کرد. از مشخصات سنگ فیروزه می توان به رنگی جذابآن اشاره کرد که بسته به نوع رنگ آن، آبی آسمانی یا آبی تیره می تواند بسیار گران و یا ارزان باشد.

مشخصات سنگ فیروزه

سنگ فیروزه به عنوان یکی از قدیمی ترین سنگ های جهان دارای تاریخی طولانی می باشد. به علت رنگ جذاب آن، حداقل هزاره های ششم و پنجم پیش از میلاد این سنگ مورد توجه و استفاده انسان قرار گرفته است. کاوشهای باستان شناسی نشان داده است سه هزار سال پ.م. حاکمان مصری باستان، از جواهرات این گوهر زیبا جهت تزئین آرایشی، طلسم استفاده و یا به همراه مومیایی خود دفن می کردند. به همین جهت ذخایر محدود آن در مصر به سرعت رو به اتمام گذاشت.

در اواسط سده هفدهم، تاورنیه می نویسد:

پیروزه تنها در ایران وجود دارد و از ۲ معدن به دست می آید. یکی از این ۲ رگه کهن صخره نام دارد، به مسافت ۳ روز از مشهد به سوی شمال غرب، نزدیک شهر بزرگی به نام نیشابور واقع است و دیگری که نو صخره خوانده می شود، ۵ روز از آن مسافت دارد. سنگهایی که از نو صخره به دست می آید،از لحاظ جنس بدتر و رنگ آن آبی مایل به سفید است و چندان مرغوب نیست و می توان بسیاری از آن را به بهای کم خرید. اما شاه ایران سالهاست استخراج فیروزه را از کهن صخره به خود محدود کرده است و کسی حق بهره برداری از آن را ندارد.

فیروزه کانی از جنس فسفات آبدار آلمینیوم و مس با ساختار بلوری کج وجهی (تری کلینیک)، شفافیتی کدر و مومی شکل و سختی 5-6 درجه در مقیاس مو است. این سنگ تحت تاثیر محلول های اسیدی در محیط آبی تشکیل می شود و به صورت توده های فشرده یا رگه هایی جداگانه در داخل شکاف سنگ ها به صورت گرد یا قلوه ای شکل یافت می شود.

بهترین مناطق از نظر آب و هوایی جهت تشکیل این سنگ مناطق خشک می باشد. این گوهر معمولا در مناطقی یافت می شود که در آن صخره های به جا مانده از فعالیت های آتشفشانی بوده یا حرارت زمین در شکل گیری آن دخالت داشته است. فیروزه سنگی با بافت متخلخل است و هرچه تخلخل و حباب های درون این سنگ کمتر باشد درصد خلوص آن بیشتر و درنتیجه سختی و استحکام آن بیشتر و احتمال شکستگی و ترک خوردگی جهت استخراج اولیه و یا تراش آن کمتر می شود. به دلیل خلل و فرج های فراوان در این سنگ می توان برای خوش رنگ کردن آن از نمک های مس و آنیلین Aniline استفاده نمود.

تاریخچه سنگ فیروزه

شرایط نگهداری سنگ فیروزه

در برخی منابع گفته شده وقتی رنگ این سنگ به سمت سبز شدن می رود علت آن از دست رفتن آب طبیعی موجود در این گوهر به دلیل گرما مثل نور آفتاب می باشد بطوری که حتی سنگ فیروزه مرغوب نیز در حرارت بالاتر از 250C رنگ آن به سبز مات تبدیل خواهد شد. این گوهر بسیار حساس در مقابل آلودگی است. از دیگر موارد تغییر رنگ ممکن است به علت تماس با مواد شیمیایی از جمله آرایشی خانم ها و یا مواد چربی ایجاد شود. پس در هنگام شستشوی دست با آب کلر دار یا صابون بهتر است انگشتر خود را از انگشت خود بیرون آورید.

سنگ فیروزه بسیار در مقابل خراش آسیب پذیر است. زیاد نگه داشتن این سنگ در آب باعث کمرنگ شدن آن می شود. بهتر است یک بار در ماه انرژی آن را با استفاده از قرار دادن آن در یک کاسه از سنگهای حدید یا هماتیت خشک تخلیه کرده و طی شب در میان سنگ های کریستال(کوارتز شفاف) آن را به دور از نور خورشید شارژ کنید.

در امپراتوری ایران باستان، سنگ آبی آسمانی فیروزه به عنوان دستبند و گردنبند برای محافظت فرد در مقابل مرگ های غیرطبیعی و چشم بد کاربرد داشت. آن ها هم چنین باور داشتند نگاه کردن به سطح این سنگ زیبا، بینایی چشم را افزایش می دهد و قرار دادن این گوهر روی چشم ملتهب، می تواند به درمان بیماری آن کمک کند.

مردمان باستان عقیده داشتند فیروزه از سلامت دارنده آن خبر می دهد چون به هنگام بیماری فرد، این سنگ هم رنگ پریده به نظر می رسد و هنگام مرگ صاحبش، رنگ خود را ازدست می دهد. آن ها هم چنین باور داشتند این گوهر در دستان یک صاحب جوان و سالم، بار دیگر درخشش خود را به دست می آورد. برخی عقیده داشتند این گوهر می تواند آب و هوا را پیش بینی کند و بر رویاها اثر بگذارد. حتی امروزه هم برخی می گویند سنگ فیروزه در درمان بیماری های تنفسی، التهاب حنجره ،تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش استرس تاثیر به سزایی دارد.

خواص جسمانی سنگ فیروزه